Xatirə Quliyeva
Fəlsəfə elmləri doktoru



Elə etmək lazımdır ki, elmə yalnız onu həqiqətən zənginləşdirməyə, irəlilətməyə qabil olan adamlar gəlsinlər...
Heydər Əliyev

Əziz oxucum! Gənclər bizim xalqın, ölkənin gələcəyidir. Elm sahəsindəki gənclər də milli təfəkkürün gələcəyidir. Məhz bu düşüncə ilə də onları sağlam yetişdirmək yaşlı nəslin vəzifəsi və borcudur.
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasını bizə ərmağan və əmanət etmiş xalqımızın Ulu öndəri Heydər Əliyev də “Elə etmək lazımdır ki, elmə yalnız onu həqiqətən zənginləşdirməyə, irəlilətməyə qabil olan adamlar gəlsinlər...”- nəsihət-vəsiyyətini milli elmin gələcəyi olacaq gənclərin sağlamlığı məqsədi ilə deyib. Əlbəttə dahi şəxsiyyət, görkəmli dövlət xadimi Heydər Əliyevin bu fikri onun Azərbaycan Respublkasına birinci siyasi rəhbərliyi vaxtına aiddir. Ancaq göründüyü kimi elə əsaslı və müdrik fikirdir ki, bu gün də aktuallıq kəsb edir.
Beləcə, mən vaxtımın həddən az olduğu bu mərhələdə konkret məsələyə keçirəm.
Gözəl Quliyeva. O, mənə həvalə olunmuş yeni( daha yeni sayılmaz!) -“Multikulturalizm və Tolerantlıq Fəlsəfəsi” elm sahəsini inkişaf etdirmək məqsədi ilə işçilər axtaranda 30 yaşında, yəni gəncliyin “zirvəsində” olan işsiz gənc kimi tövsiyyə olundu: BDU-nun bakolavr, maqest pillələrini bitirib,Türkiyədə doktorantdır, ingilis dilini yüksək səviyyədə bilir, intizamlıdır, tərbiyəli qızdır.
Votsap üzərindən də olsa onu bir az daha yaxından tanımaq üçün (səs və nitq manerasından bilinən xarakter, savad da tanışlıqda rol oynayır) yazışdım. Razı qalmadığım bəzi məqamlar oldu və mən bunu işçiz insanın hərəkətləri kimi qəbul edib, onu institut rəhbərliyinə təqdim etmədim. İşlərimlə məşğul olduğum müddətdə Gözəl xanımın bir neçə dəfə iş yerimə gəlib mənimlə üzbəüz görüşmək istəyini bildirməsi də xoşuma gəlmədi, ancaq bunu da yenə maddi ehtiyacın “günahı” bilib, onu qınamadım. O, bir gün işdə olduğum günü dəqqləşdirib tanışlıq üçün yanıma gəldi. Söhbət əsnasında anladım ki, o müxtəlif sosial problemlərlə çox yüklüdür, bildirdim ki, hələlik rəhbərliyə deyə bilməyəcəyəm. Gözəl “gözlədiyim” hazırcavablıqla “mən özüm gedim qəbula”, “özümü təqdim edim”-deyib təkid etdi. Bir-iki dəfə etiraz etdim. Sonra düşündüm ki, bu etirazlarımı başqa yerə yozar, - könülsüz şəkildə, gedirsiz, gedin,-dedim.
Gözəl müdüriyyətin qəbuluna getdi və “gülə-gülə” gəldi ki, mənim yanvarın 5-i əmrim verilir. O tarixə az qalırdı. Beləcə, Gözəl Quliyeva -“Multikulturaliz və Tolerantlıq Fəlsəfəsi” şöbəsində işə başladı.

Elm sahəsində iş Plan mövzusu ilə başlayır. Ona yeni, aktual və ciddi mövzu verdim. Axı o doktorantdı, həm də Türkiyənin İstambul universitetinin doktorantı idi, necə deyərlər,“beş dəqiqə” sonra alim olacaqdı... Amma o, verdiyiniz mövzunu elmi katib qəbul etmədi, sonrası gün elmi katib məni direktorun qəbulunn apardı və direktor mənə mövzu verdi, -dedi. Müxtəsəri, mən verdiyim ciddi mövzunu əsassız və faydasız bir mövzu ilə dəyişdiklərinə reaksiya vermədim. Daha düzü rəhbərliklə mübahisəyə marağım olmadığı və səhhət problemlərimə görə xırdalıqlara getmədim.

Bu müddətdə Gözələ dəfələrlə institutun kitabxanasına getməyi tövsiyyə edirəm. O məni dinləmədən Dövlət imtahan komissiyasında işə düzəlmək üçün hazırlaşır. Qəbul olunur. Mən Gözəldən tapşırıqları yerinə yetirəcəyini, elmə marağına təkanlar gözləyirəm. O gəlib mənə fikrini bildirir: mən müdrin qəbuluna gedib Xarici dillər kursu açmasını, öz işçilərimizdən ayda 5 dollar, o biri imstitutların işçilərindən 10 dollar yığılmaqla müxtəlif dillərin tədrisini qurmağı xahiş edəcəyəm!Soruşuram, düşünmüsənmi budediklərini? Hazırcavablıqla, bəli,-deyir. Deyirəm başa düşürsənmi bu nə deməkdir? Deyir bəli,çox gözəl olar. Onu başa salıram ki, imstitutun işçilərinə otaq yetmir, direktor harda təşkil edəcək?Deyir mən gedim deyim, o həll edər. Əsəbləşirəm.Deyirəm, bilirsənmi o biri institutların direktorları akademiklərdi, müxbir üzvlərdir, bizim direktor onlara necə deyə bilərki, mən institutumda pullu xarici dil kursları açıram. Deyir, mən gedib öz adımdan deyəcəyəm... Sərt fomada ona AMEA-nın elm sahəsi oduğunu, kommersiya strukturu olmadığını bildirib, direktorun qəbuluna belə iş üçün getməsini qadağan edirəm.
Halbuki, biz bu çox dəqiqələri onun plan işi, öhdlikləri haqqında və ya hər hansı bir elmi mövzuda fikir mübadiləsi edə bilərdik.

Beləcə mən onun fikrini kommersiya xarakterli işlərdən ayırmaq üçün, ingilis dilini mükəmməl bilən adam kimi və verdiyi sözlərə sahbliyini yoxlamaq üçün ona tapşırdığım 60 səhifəlik əhəmiyyətli bir kitabın (M.Buber Mən və Sən) tərcüməsini yerinə yetirib-yetirmədiyi ilə mütamadi maraqlanmağa başladım.t
60 səhifəni 2 aya böləndə günə 1 səhifə düşür. 2 aya ondan xəbər olmadıqda soruşdum, dedi çətin əsərdir, işləyirəm.
60 səhifəni 4 aya böləndə günə 3 gündən bir 1 səhifə çevirsən, iş tamamlanır. Amma olmadı! Soruşdum, dedi iş gedir.
6 ay oldu. Məzuniyyət vaxtıl yetişdi. Deməli 180 günə 60 səhifəlik tərcümə işi tamamlanıb, təhvil verilmədi.
2 ay mənim məzuniyyətim, davamda 9-cu, 10-cu, 11-ci ay... 1 neçə dəfə soruşdum yenə, yenə tapşırığım yerinə yetirilməyib. 12-ci ay, Hesabat materialı kimi soruşuram, məqsədli olaraq soruşuram, ondan cavab yox! Plan işlərinin sonuncu günü Gözəl Quliyeva yanıma gəlir və sinəsinə sıxdığı qalın bir cildlənmiş kağızları görüb, nəhayət, bitirib, -düşünürəm. Sevinirəm.
Gözəl Quliyeva sevincimə şərik olur, mən də İllik Hesabata kiçik elmi işçi Gözəl Quliyevanın Martin Buberin “Mən və Sən” əsərini tərcümədən Tərcümə etdiyini yazıram. Hələ onun hesabatına əsaslanıb İmpakt faktor jurnalda məqaləsinin çap olunduğunu yazıram. Hətta institutun Elmi Şurasında “doşab almışam bal çıxıb” məsəli kimi - şöbənin hesabatında onun bu uğurlarını fəxrlə bildirirəm.
Ancaq ingilis dilini “mükəmməl bilən”, hətta Türkiyədə ingilis dilindən dərs dediyini dəfələrlə deyən Gözəl Quliyeva demə, 60 səhifəlik tərcüməni bitirməyibmiş, demə çap olunduğu jurnal “İmpakt faktor” yox, beynəlxalq indeksli imiş.Dünyada nə çox saxta impakt jurnalar. Ağıllı yanaşma ilə onların, o cümlədən Gözəl Quliyevanın "çap olunduğu impakt jurnalların" əsl impaktların şərtlərinə uyğun olmadığı təsdiqlənir.
Uzun sözün qısası Gözəl Quliyeva 60 səhifəlik tərcüməni 1 il yarım sonra nəhayət bitirib mənə göndərdi. Tərcüməyə baxmadan belə işə məsuliyyəti təbii məni qane etmədi...

Yayda Türkiyənin nüfuzlu "Akademik Tarix və Düşüncə" elmi jurnalının rəhbəri Azərbaycan xalqının dostu olan Hakan Yılmazdan bu ilin məzmununa uyğun - Ulu öndər Heydər Əliyevin 100 illiyinə həsr olunmuş xüsusi say nəşr etməsini xahiş etdim. Razılaşdı. Jurnalın DOİ və əsas məsrəflərinin pulunu ödəməklə - əsl ödənişin 3-də birini köçürməklə Xüsusi nömrəni hazırlamağa başladım. Gözəl Quliyeva yarımillik hesabatında bu mövzuda məqaləsi olduğunu yazdığı üçün və əsas da "Multikulturalizm" şöbəsinin əməkdaşı kimi onu da cəlb etdim. O, ağlıma belə gəlməz şəkildə rədd etdi təklifimi. Onun yazışmalarında "bu gün açılan" əməllərin sahibi xarakteri aydın əksini tapıb. Sanki akademik dərəcəsində biri məni sorğu-sual edir və bildirir ki, onun imkanı xaricindədir bu jurjnal üçün yazı vermək...
Halbuki, AMEA-nın prezidenti həm bu təşəbbüsə raılıq verdi, həm AMEA alimlərinin məqalə verməsinə icazə verərək İnstitutlara məktub göndərilməsinə razılıq verdi, həm də özü vaxtının azlığına - yoxluğuna baxmayaraq çap üçün bir məqalə göndərdi. Onu da qeyd edim ki, qısa müddətdə Azərbaycanın müxtəlif elm-təhsil ocaqlarından neçə-neçə alim mənim təşəbbüsümə səs verdi. Hətta bir neçə məqaləni müəyyən obyektiv səbəblərdən qəbul edə bilmədim. Yəni məqalə qıtlığı deyildi və 35 məqalə qısa müddətdə yığıldı və jurnal Türkiyədə yayımlandıqdan sonra orda kağız çapının çox baha başa gəldiyini və korqonun böyük məsrəf olduğunu nəzərə alaraq TOplunu öz ölkəmizdə yüksək səviyyədə çap etdirdik.

Mən elmi dərəcəsi olmayan kiçik elmi işçinin məqaləsini hətta məsuliyyəti öz üzərimə götürüb qəbul etmək istəyirdim. O, şöbə müdirinin, onu işə götürmş xeyirxahının, nəhayət özündən iki dəfə böyük adamın tapşırığını, əsas da özünün xeyrinə olan təklifini "lopa-lopa" yekəxana kəlmələrlə rədd etdi.
Gözəl xanım böyük güzəştlərlə işə qəbul olunduğu yerdə müvtəlif bəhanələrlə icazə "planını" doldurduqdan sonra icazəsiz və elementar məlumat vermədən günlərlə işə gəlmədikdə tapşırığımla ondan "hardasan" soruşub şöbənin laborantı. 70 gün ona salam verməyib.Nə olar bu boyda institututn hüquq, maddi və mənəvi baxımdan ən əsas sahəsi Həmkarlar təşkilatının sədri laborant deyil?! Nə olar texnikom diplomu ilə iki maaş alanın hegimonluq etdiyi institutda iki diplomla 10 elmi işçinin işini görən laborant işə günlərlə gəlməyən, 100 dəfə 10.00-16.00 - işdə ol dediyimdə saymayan, müxtəlif Cəmiyyətlərin tədbirlərinə və s. və i.a gedib işdə olmayana "hardasan" sualını versin?! Hələ mən ona adi bir sualı verdikdə kobuddan kobud cavablar qaytarır. Elmi biliyinə görə belə ayağı yer tutub, yox! Budur elmi! Şöbədə işçilərin azlığına görə və hələ (bu haqda ayrı yazıda bəhs edəcəyəm!) təsirlərə görə özünü əvəzolunmaz hesab edir. Saxta İmpakt jurnallarda çap olunması da yoxlanılmadığı üçün ayaqlarını yerdən üzüb göylərdə pərvazlandırır. Stop! Təsir edənlərinə lap 10 Stop! Əvvəl əxlaq gəlir, sonra peşə. Sən də sintezdə ciddi zəiflikdi.
Vaxt sərvətdir. Sərvətinizi çox "mənimsəmədən" bildirim ki, bu il xüsusilə məşğul olduğuma görə mən onun tərcüməsini yalnız bu günlərdə gözdən keçirdim. Təəssüf. .. Gözəl Quliyevanın tərcüməsi nəinki ingilis dilini “mükəmməl bilən”, hətta Türkiyədə ingilis dilindən dərs dediyini dəfələrlə deyən doktorantın, həmçinin BDU məzunu, maqestratura bitirmiş şəxsin “işi” deyildi. Tərcümə mətnini xeyli “saraldıb” ona göndərdim. Heç reaksiya da vermədi...

Qeyd etdiyim kimi vaxtın azlığı (bu il 3 ölkədə ciddi məzmunda səfərlərdə olmuşam, xəstəxanada yatmışam, ciddi elmi yaradıcılıq işlərim var..) vəziyyətimdə onun sınağı bu tərcüməni(?!) Kənara qoyub Hesabatı ilə tanış oldum. İllik Hesabatda Gözəl Quliyeva bu il 2 fəsildən ibarət 14 şrift, intervalyarımla 15 səhifə Plan işi yerinə yetirdiyini, Elmi Tədqiqat Beynəlxalq onlayn elmi jurnal. İmpakt Faktor jurnalında “Azərbaycan Gənclərinin Xaricdə Təhsilində Heydər Əliyevin Rolu” və Qədim Türklərdə Tanrıçılıq Və Onun Mahiyyəti” adlı məqalələrinin çap olunduğunu, 2 konfrnsda məruzə etdiyini, göstərib. Zahirən kiçik elmi işçi üçün məğbul Hesabatdır. Xüsusilə, kiçik elmi işçi, baş elmi işçilər üçün İmpakt Faktor jurnalında çap olunmaq böyük üstünlükdür. Hətta kiçik elmi işçi Heydər Əliyev İlində “Azərbaycan Gənclərinin Xaricdə Təhsilində Heydər Əliyevin Rolu” mövzusunda İmpakt Faktor jurnalında çap olunubsa təqdir olunmalıdır.
Bu həvəslə kiçik elmi işçi Gözəl Quliyevanın Plan işini oxumaq üçün açdım. Mündəciatdakı Buber və digər mütəfəkkirlərin nəyə ?! yanaşmaları”; Buberin Dialoq Fəlsəfəsində nəyə ?! münasibətin növləri” - Fəsil başlıqları qalsın, plan işinin Giriş hissəsində İlk cümlələrin dil-üslub və elmi məzmun səviyyəsindən bunu bizim Gözəlin yazmadığını başa düşdüm. Vaxtım və enerjim boş yerə israf olunmasın deyə mətni axıra qədər oxumadan virtual yoxlamama keçdim.
Həə! Gözəl Quliyeva Plan işinin Giriş hissəsində sonuncu kurs doktorant olmasına, deməli, elmi əsərin istinad metodikasına bələd olmalı olduğuna baxmayaraq böyük bir (10 xətt) abzası Azərbaycan Ensiklopediyasına istinad etmiş Vkipediyadan götürüb.

Əziz oxucum! Bu yanlış mənbə istifadəsindən sonra Gözəl Quliyevanın Plagiatları başlayır! Dəhşət! Dəhşət və Dəhşət!..
Mən yazım, Siz oxuyun.

1. Elə birinci səhifədə Vikipediyadan Mən və Sən haqqında ingiliscə məqalədən Plagiatlardır. Tanış olun:
Yazıçının əsas əsərləri siyahısına “Mən və Sən” (“Ich und Du”, 1923), “İlahi Çarlığı” (“Königtum Gottes”, 1932), “İnsanın problemi” (“Das Prob lem des Menschen”, 1948) “Etiqadın iki obrazı”, (“Zwei Glaubensweisen”, 1950), “Xeyir və Şərin obrazları” (“Bilder von Gut und Böse”, 1952) və s. aiddir. PLAGİATDIR.BAX: https://obastan.com/wiki/Martin_Buber.
Adətən?! (İNGİLİSCƏYƏ TƏRCÜMƏYƏ UYĞUNDUR) “Mən və Sən” kimi tərcümə olunan “Ich und Du” Martin Buberin 1923-cü ildə nəşr olunmuş və ilk dəfə 1937-ci ildə alman dilindən ingiliscəyə tərcümə edilmiş kitabıdır (PLAGİATDIR.BAX: Ich und Du, usually translated as I and Thou, is a book by Martin Buber, published in 1923, and first translated from German to English in 1937. VİKİPEDİA https://en.wikipedia.org/wiki/I_and_Thou)
Kitabın əsas mövzularından biri insan həyatının öz mənalılığını münasibətlərdə tapmasıdır. Buberə görə, bütün münasibətlərimiz bizi “Əbədi Sən” olan Allahla münasibətə gətirir. O, bildirir ki,(?!) kimsə hər dəfə “Sən” deyəndə dolayı yolla Allaha müraciət edir. İnsanlar Allaha Sən və ya Tanrı kimi müraciət edə bilərlər. Filosof qeyd edir ki, var olmaq üçün Allaha ehtiyacınız var və Allah sizə həyatınızın mənası olan şey üçün lazımdır.PLAGİATDIR.BAX: VİKİPEDİA https://en.wikipedia.org/wiki/I_and_Thou)
Bundan sonra Gözəl Quliyevanın kobud dil-üslubda 1 cümləsi gəlir. Sonra Dəhşət və Dəhşət!.. Beləki, Uludağ Üniversiteti İlahiyat Fakültesinin doktorantı Aliye Çinarın “Martin Buber’de Varoluş ve Etik: ‘Ben-Sen’ İlişkisi” adlı əsərindən birbaşa parça-parça plagiatları gəlir.Məslən, Aliyə Çinar əziyyət çəkib müxtəlif M.Buber tədqiqatçılarının təhlillərini əsərində göstərir və yeri-yerində istinad göstərir.

İstambul univrsitetinin doktorantı olan Gözəl Quliyeva dosent doktor Aliyə Çinarın təhlillərini istinadları qarışıq Plan işinə köçürüb və hətta onun istinad etdiyi müəlliflərin adını, əsərlərinin tarixini guya özü oxuyub, istinad edir kimi göstərir. Amma zəhməti çəkmiş Aliyə Çinarın adını 1 yerdə belə çəkmir.
Buyurun tanış olun:
Buberə görə, hər bir “Sən”lə (Thou) qarşılaşmaq şəxsiyyətə çevrilmə prosesidir və ona təklif olunan bu proses sayəsində insan əbədi “Sən”in kənarlarını görməyə başlayır və hər bir dialoq sayəsində əbədi səndə nəfəs alıb verir. Nəticədə insan hər “Sən” ilə olan münasibəti sayəsində əbədi “Sən”lə dialoq qurur və ona müraciət etmiş olur . Çünki insan ən kamil insan sayəsində özünün şəxsiyyət olduğunu anlayacaq. İlahi şəxs bir növ şəxsiyyət və şəxsiyyətin formalaşmasında istinad nöqtəsi olacaq. Bu mənada Tanrını bir prinsip və ya varlıq kimi görmək insanın özünü bir ideya və qaralama varlıq kimi qəbul etməsi mənasına gələcək. Çünki insan öz varlığını Tanrı sayəsində həm müşahidə edir, həm də yaradır. Deyə bilərik ki, şəxsiyyətin formalaşması müəyyən dərəcədə Tanrı qarşısında özünü formalaşdırmaqdır. Bunun üçün ən yaxşı mühit, şübhəsiz ki, həyatdır. Bununla belə, şəxsiyyət həm bu səhnənin içində olmaq, həm də onu aşan bir ölçünü dərk etməklə paralel fəaliyyət göstərir. Başqa sözlə desək, həyatda olan insan bunları görəndə və müşahidə etdikdə həyatının hüdudlarını aşan bir qavrayışa açıq olur. Bu nöqtə mühüm bir düyündür . Bununla belə, bu mənəvi yüksəliş zamanı yeganə işıq şəxs olan (Plagiat.BAX : Aliye ÇINAR, Dr. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesihttps://dergipark.org. tr/tr/download/article -file/3 02537!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!) bir Tanrıdır. Nəticə etibarı ilə, müqəddəs kitabların Tanrını bir şəxsiyyət kimi göstərməsi həm doğru, həm də zəruridir.


Buberə görə Allah şəxs olmalıdır. Buberin fikrincə, burada ifadə olunan şəxs olan Tanrı və ya “Əbədi Sən” harada manipulyasiya edilirsə - istər rasional, istərsə də irrasional üsullarla, istər əxlaqi və mədəni cəhətdən - ilahi “Sən” bir “O” olur və öz ilahiliyini itirir. (Plagiat.BAX: Buber düşüncesinde, burada ifade edilen şahıs olan Tanrı veya “Ebedi Sen” her nerede manipüle edilirse –gerek rasyonel gerekse de irrasyonel metotlarla ya da ahlâkî ve kültsel olarak– ilâhi “Sen” bir “O” olur ve kendi ilâhiliğini yitirir (Tillich, 1969a: 190-192). İ) Aliye ÇINAR, Dr. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesihttps://dergipark.org. tr/tr/download/article -file/3 02537!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!)
Maraqlısı isə budur ki, manipulyasiyanı edən şüurdur. Şüur təcavüzkardır. Allahın bir “Sən” olmasına mane olub onu özüylə eyniləşdirən və ya “O” edən şüurdur. Həm iman, həm ritual, həm də ekzistensial baxımdan Tanrının düşüncəni kəsməsinə cavab olaraq şüur özünü onunla eyniləşdirir və kəsilməni davamlılıq və şəxsiyyətlə əvəz edir. Allaha “qəlb gözü” ilə baxmaq Onun nurunda qalmaq deməkdir. Ancaq şüur müdaxilə etdiyindən və ya Buberin dediyi kimi qısaqapanma yaratdığından Tanrı tutulması olacaq. Bu halda Tanrı “O” və ya hər hansı bir varlıq mövqeyinə keçir: Allah “özünü dünyada mövcud olan bütün varlıqların yanında, yerləşdiyi varlığın yanında görür”. Plagiatdır.Bax: Aliye ÇINAR, Dr. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesihttps://dergipark.org. tr/tr/download/article -file/3 02537!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!)
İlginç olan, manipülasyonu yapan âdeta bilinçtir. Bilinç bir saldırgandır. Tanrı’yı bir ‘sen’ olmaktan çıkarıp onu kendiyle aynılaştıran veya ‘O’ kılan bilinçtir. Gerek iman, gerek ritüel, gerekse de varoluşsal bakımdan Tanrı’nın düşünceyi kesintiye uğratmasına karşılık, bilinç onunla kendini özdeşleştirerek kesinti yerine sürekliliği ve özdeşliği ikame etmiş olur. İnsanın ‘gönül gözüyle’ Tanrı’ya bakması onun ışığında kalması anlamına gelir. Oysa bilinç araya girdiği için ya da bir kısa devre oluşturduğundan Buber’in ifadesiyle, bir Tanrı tutulmasından söz edilecektir. Bu durumda Tanrı bir ‘o’ ya da herhangi bir varlık konumuna düşmektedir: Tanrı, “kendisini dünyadaki tüm mevcut varlıkların yanı başında, yerleştirildiği varlığın yanında bulur” (Buber, 2000:147). (Plagiat. Bax: Aliye ÇINAR, Dr. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesihttps://dergipark.org. tr/tr/download/article -file/3 02537!!!)

…. “Mən-Sən” münasibətini irəli sürən və xüsusilə fenomenologiya yönümlü bir münasibət sərgiləyən Buber xəttinin mütəfəkkirləri etikanın əsasına təbii ağıldan çox “sevgi”nin qoyulmasını təklif edirlər. Onlar etikanın əsasını İlahi eşq, mənafe güdməyən eşq – “sevgi” mənasını verdiyini deyirlər və sevgi prinsipinin etikanın əsas dinamikası olduğunu vurğulayırlar. Buberə görə, bunun “Mən-Sən” münasibətindəki adı “eros”dur. Sevgi əbədi və dəyişməz elementi saxlayan etik prinsipdir; lakin onun həyata keçirilməsi yaradıcı intuisiyanın daimi aktından asılıdır. Bu xəttdəki mütəfəkkirlərə görə sevgi qanundan, stoisizmdə təbii qanundan və fövqəltəbii qanundan üstündür . Buradan belə nəticəyə gələ bilərik ki, “Mən-Sən” münasibəti də təbii və fövqəltəbii qanunu aşmaq məqsədi daşıyır. Başqası ilə dialoqu ləğv edən, mənliyi özünə bağlı saxlayan təbii əxlaq insanı özündən uzaqlaşdırır, sevgini etikanın mərkəzinə qoyan bir rəftar iman, varlıq və sevgini eyniləşdirməyi hədəfləyir.
“Mən-Sən” münasibətinin mənəvi görünüşünü ən yaxşı güzgü metaforası təmsil edə bilər. Aşiqlər bir-birlərinə ayna tuturlar. Qarşısındakı insanda özünü görən aşiq onun sayəsində varlığının sərhədlərini, qatlarını dərk edir. İndiyə kimi Aşiq insanda mövcud olmaqla yanaşı potensial olan cəhətlər qarşısındakı güzgüdə görünməklə aktuallaşır və meydana çıxır. Buna müəyyən mənada ölçü qazancı da deyilir . PLAGİAT BAX:



Aşağıdakı parça Aliyə Çinarın əsərinin Giriş hissəsindəndir:
Nəticə

Martin Buber, şübhəsiz ki, “Mən-Sən” münasibətinin düsturunu çıxılmaz vəziyyətin həlli məqsədiylə təqdim etmişdir. O, müasir Qərb düşüncəsində, xüsusən Dekartın varlığın tutulmasını nəzərdə tutan “cogito”ya alternativ olaraq təqdim edilmişdir. Bununla belə, “Mən-Sən” münasibətinin “başqası” və ya “başqalıq” təcrübəsinin nə dərəcədə dərdə dərman olduğu müzakirə edilməli olan bir məsələdir. Bu yazıda “Mən-Sən” münasibətinin real bir həll təklifi olub-olmadığı xüsusi olaraq araşdırıldı. Məlum olduğu kimi, “cogito” mərkəzli bir düşüncə dialoqun olmayacağını və mənliyin öz içində həbsdə qalacağını üstüörtülü şəkildə ifadə edirdi. Bu halda varolma və ya “varlıq” (olmamaq) problemi ciddi problem kimi ortaya çıxır. Varlıq əslində münasibətlər şəbəkəsində baş verir. Başqa insanlarla dialoq zamanı insan varlığın qatlarını dərk edir. Bu dərketmə “varlığın” səki daşlarını qoyur. Bununla belə, Dekartçı mənlik son nəticədə solipsizmə məhkum olacağından, qeyd etdiyimiz fərqindəlik və mənliyin özünü görməsi mümkün deyil. Buna görə Buber, bu tıxanmış damarı açmaq üçün “Mən-Sən” (I and Thou) münasibətindən danışmışdır. PLAGİAT BAX: Martin Buber, ‘Ben-sen’ ilişkisi formülünü şüphesiz bir açmaza çözüm amacıyla sunmuştu. O, Modern Batı düşüncesinde, bilhassa Descartes’ın cogito’sunun bir varoluş tutulması ima etmesine bir alternatif olarak ortaya atılmıştı. Ancak, ‘ben-sen’ ilişkisinin, ‘öteki’ veya ‘başkalık’ deneyiminin ne kadar derde deva olduğu tartışılması gereken bir konudur. Bu yazıda özellikle, ‘ben-sen’ ilişkisinin sahici ve otantik bir çözüm önerisi olup olmadığı sorgulanacaktır. Bilindiği gibi, cogito merkezli bir düşünce, zımnen diyalogsuzluk ve benliğin kendinde tutuklu kalmasını söylemekteydi. Bu durumda, karşımıza varolma ya da ‘olma’ (olamama) sorunu ciddi bir problem olarak çıkmaktadır. Varolma gerçekte bir ilişkiler ağında açığa çıkar.Başka kişilerle diyalog sırasında insan, varoluş katmanlarını fark eder. Bu fark ediş, ‘olmanın’ parkelerini döşer.
Ne var ki Descartesçı ben, nihayetinde solipsizme mahkûm olacağı için sözünü ettiğimiz farkındalık ve benliğin kendini temaşa etmesi mümkün değildir. İşte Buber, bu tıkalı damarı açma gayesiyle ‘ben-sen’ ilişkisinden söz etmişti.

Aşağıdakı parça Aliyə Çinarın əsərinin Nəticə hissəsindəndir:
Nəticədə Martin Buber Dekartın metodoloji şübhə ilə kəşf etdiyi “Mən”in, mütləq orijinal “Mən” olmadığını anlamışdır. Buna əsaslanaraq o, Dekartın “cogito”sunu (eqo/mən) bərpa etmək üçün “Mən-Sən” münasibətini irəli sürdü. Bu mənada “Mən-Sən” münasibəti “cogito”ya əlavədir. Ancaq Dekartın Eqosundakı uyğunsuzluğun bəzi əlavələrlə aradan qaldırmağın mümkün olmaması diqqət çəkməkdədir. (PLAGİAT. BAX: Martin Buber, Descartes’ın metodolojik kuşku vasıtasıyla keşfettiği “Ben”in (I), kesinlikle aslî ben olmadığını fark etmiştir. İşte bu tespitten hareketle o, Descartes’ın cogito’sunu (ego/ben) restore etmek amacıyla, ‘ben-sen’ ilişkisini ileri sürmüştür. Bu anlamda ‘ben-sen’ ilişkisi, cogito’ya yapılan ilavelerdir. Ancak gözüken o ki, Descartes’ın Ego’sundaki uygunsuzluğunun bir takım ilavelerle giderilemediği dikkati çekmektedir. PLAGİAT,BAX.Aliye ÇINAR, Dr. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesihttps://dergipark.org. tr/tr/download/article -file/3 02537

Aşağıdakıbu parça da Aliyə Çinarın əsərinin Nəticə hissəsindəndir:

Deyə bilərik ki, Martin Buber “Mən-Sən” münasibəti ilə çıxılmaz vəziyyəti həll etməyi planlaşdırsa da, əslində şüur və şüuraltı inteqrasiyasını??( bütünleşmesini!!) dizayn??formalaşdirmişdir!!) edib. Bu səbəbdən “Mən-Sən” əlaqəsi mistik formada təqdim olunur. Bir sözlə, bu layihədə insan ancaq özü ilə dialoq qurur. Bu, bir növ ruhun inteqrasiya layihəsidir. Buberin “Mən-Sən” münasibəti nəticə etibariylə təbii əxlaq və ya humanist etika təklif edə bilər. PLAGİAT. BAX: Diye biliriz ki, Martin Buber ‘Ben-sen’ ilişkisiyle, söz konusu açmaza çözüm getirmeyi planlamış olsa da, gerçekte bilinç ve bilinçaltının bir bütünleşmesini tasarlamıştır. Bunun için de, ‘ben-sen’ ilişkisi mistik bir hüviyette sunulmuştur. Kısacası, bu projede, kişi sadece kendisiyle diyalog halindedir. Bu, ruhun bir tür bütünleşme projesidir. Buber’in ‘Ben-sen’ ilişkisi nihayetinde, doğal ahlâk veya hümanist etik sunabilir. (PLAQİAT. BAX Aliye ÇINAR, Dr. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesihttps://dergipark.org. tr/tr/download/article -file/3 02537)
Fikrimdən çıxmamış qeyd edim ki, Gözəl Quliyeva 2023-cü il üçün Hesabatında bu Plan işində yazıb ki, “Martin Buberin “Mən və Sən” əsəri fəlsəfi tədqiqatlarda”- Elmi-tədqiqat işinin birinci fəslində Buber və digər mütəfəkkirlərin Martin Buberin “Mən və Sən” (“ I and Thou”) fəlsəfi əsəriylə bağlı yanaşmaları tədqiq olunmuşdur. Bu fəsildə filosofun öz əsərini ərsəyə gətirərkən Dekart, İ.Kvant, M.Hegel, Nitsşedən təsirlənərək əldə etdiyi fikir və düşüncələri verilmişdir.
İkinci fəsildə Buberin Dialoq Fəlsəfəsində münasibətin növləri araşdırılmışdır. Bunlara “Mən-Mən”, “O-O”, “Biz-Biz”, “Biz-Onlar”, “Mən-O”, “Mən və Sən” aiddir. O, bütün fəlsəfəsini “Mən və Sən” münasibət növü üzərində qurur.
Əvvəlabirinci cümlədə (diqqət edin:) iki dəfə Buber yazıb ki, birincinin hansı Buber olduğu anlaşılmır. İkincisi, əsas məsələ, Gözəl Quliyeva fəlsəfi əsəriylə bağlı yanaşmaları tədqiq olunmuşdur – yazsa da Aliyə Çinarın düşüncələrini PLAN işində kopyalayıb vermişdir. Kinci fəsil haqqında da yazdıqları saxtakarlıqdır. Çünki onun özünün bu “fəaildə də heç bir elmi yanaşması, fikri yoxdur”.
Digər tərəfdən hesabatda yerinə yetirilmiş işləri göstərərlər. Əsərin içindən danışmazlar.
Hörmətli oxucum! Təkrar edirəm, mən bu ərəfədə çox məşğulam. Ona görə də cəmi 15 səhifəlik və başdan-başa plagiat olan Plan işindən misallar gətirməyib keçid alıram Gözəl Quliyevanın hesabatda adını çəkdiyi – çap olunmuş məqalələrinə.
Beləliklə, Gözəl Quliyevanın Hesabatda adını çəkdiyi “Azərbaycan Gənclərinin xaricdə təhsilində Heydər Əliyevin rolu” məqaləsi Cəmi 2 səhifədən ibarətdir və bu iki səhifəlik yazının 1 səhifə yarıma qədəri sitatlar və plagiatdır. İkincisi, Xülasə Nəticə hissəsində davam etdirilib.
Üçüncüsü, Gözəl Quliyeva Hesabatda bu məqaləsinin ELMİ TƏDQİQAT Beynəlxalq onlayn elmi jurnalda çap olunduğunu və bu jurnalın İmpakt Faktor: 0.864. 2023 / Cild: 3 Sayı: 10 / 38-40 SCIENTIFIC RESEARCH International online scientific journal. Impact Factor: 0.864. 2023 / Volume: 3 Issue: 10 / 38-40 e-ISSN: 2789-6919 38 DOI: https://doi.org/10.36719/2789-6919/26/38-40- olduğunu yazıb. Ancaq bu jurnal məlimatlarında göstərildiyi kimi Beynəlxalq indeksli onlayın jurnaldır. İmpact jurnal deyil.

SONRA! Gözəl Quliyevanın bu məqaləsində AMEA-nın Fəlsəfə və Sosiologiya İnstitutunun doktorantı olduğunu yazıb. Bəlkə doktorantura təhsilini İstambul universitetindən AMEA-ya dəyişib mən bunu bilmirəm. Dəyişibsə hesabatda qeyd etməliydi, fikrimcə. Dəyişməyib belə yazıbsa bu ciddi nöqsandır.
Bu məsələyə də diqqət edin. “İmpakt Jurnal” da Göndərilib: 10.08.2023 Qəbul edilib: 08.10.2023. - yazmaz. İmpakt jurnal ingilis dilində olmalıdır. İmpakt jurnal məqalələri plagiat proqramlarına və rəyçilərə verib müsbət cavab aldıqdan sonra çap edir.
Sonra Gözəl Quliyevanın məqaləsinin vəziyyəti ELMİ TƏDQİQAT Beynəlxalq onlayn elmi jurnalın məqalələri pulla qəbul etdiyi üçün nəyi oldu yayımladığını təsdiqləyir. Bu jurnal hətta Azərbaycan xalqının Ulu öndəri Heydər Əliyev haqqında, üstəlikdə dahi şəxsiyyətin 100 illiyində belə məsuliyyətsizliyə yol verdiyinə görə cəzalanmalıdır.
İndi isə buyurun Gözəl Quliyevanın ELMİ TƏDQİQAT Beynəlxalq onlayn elmi jurnalında yayımlanmış Azərbaycan Gənclərinin xaricdə təhsilində Heydər Əliyevin rolu” başlıqlı 2 səhifəlik məqaləsinin bütünlüklə Palgiat və Sitatlar halına baxın:
“ Azərbaycan təhsilinin inkişafında ulu öndər Heydər Əliyevin böyük rolu olmuşdur. Ulu öndər Azərbaycanın təhsil sisteminin təkmilləşdirilməsinə, dünya təhsil sisteminə inteqrasiyasına çalışmışdır. Onun qarşıya qoyduğu strateji hədəflərdən biri respublikada yüksək ixtisaslı mütəxəssislər hazırlamaq üçün güclü kadr potensialının yaradılması idi. Heydər Əliyevin inkişafına nail olduğu xarici təhsil siyasəti hazırda Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilir. Hazırda “Dövlət Proqramı” üzrə təhsil alan vətəndaşlarımız xarici ölkələrin nüfuzlu ali təhsil müəssisələrində təhsil alırlar. Nəticədə təkrar olunub

Giriş
Azərbaycanda dövlət hesabına gənclərin xarici universitetlərə göndərilməsinin əsası Parlament dövründə qoyulmuş, dahi siyasətçi Heydər Əliyevin hakimiyyəti illərində davam etdirilmiş və bu gün də Prezident İlham Əliyev tərəfindən davam etdirilir. Azərbaycanın inkişaf yolunda
dönüş mərhələsini təşkil edən 14 iyul 1969-cu ildən başlanan tarixi mərhələ Azərbaycan təhsilinin, elminin və mədəniyyətinin intibah dövrü kimi dəyərləndirilir.PLAGIATDIR BAX: “Təhsil millətin gələcəyidir” - deyən H.Əliyev(mənbə?!) uzaqgörənliklə təhsil sahəsində islahatlar proqramının işlənib hazırlanması və həyata keçirilməsi vəzifəsini irəli sürdü ki, onun da prinsipial müddəalarını təhsil sahəsində islahatlar üzrə dövlət komissiyasının iclasındakı nitqində aşağıdakı kimi ifadə etmişdi: “Azərbaycanda təhsil sistemində indiyə qədər əldə edilmiş müsbət təcrübə və özünü doğrultmuş, müsbət nəticələr vermiş sistem saxlanılmalı, inkişaf etdirilməli və müasirləşdirilməlidir. Nöqsanlar, yaxud mənfi təcrübə aradan götürülməlidir. Dünya təcrübəsindən Azərbaycanın milli xüsusiyyətlərinə uyğun olan prinsiplər, qaydalar təhsil sistemimizə tətbiq edilməlidir. Biz dünyanın bütün ölkələrində - Qərbdə də, Şərqdə də əldə olunmuş nailiyyətləri dərindən öyrənməli və onlardan Azərbaycan üçün müsbət xarakter daşıyan cəhətləri ölkəmizin təhsil sistemində tətbiq etməliyik” (Əliyev, 2006: 386). Azərbaycana rəhbərliyinin ilk dövründə - 1983-cü ildə SSRİ-də məktəb islahatı da Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini kimi ona tapşırılıb. Respublikaya rəhbərlik etdiyi 1969-1982-ci illərdə ulu öndərin diqqət mərkəzində saxladığı ən zəruri vəzifələrdən biri elmin və təhsilin inkişafına qayğını artırması olub (2).
Heydər Əliyevin Azərbaycan təhsilinin inkişafındakı müstəsna xidmətlərindən biri də 1970-80- ci illərdə Azərbaycandan kənarda, keçmiş SSRİ-nin 50-dən artıq böyük şəhərinin 170-dən çox nüfuzlu ali məktəbində respublikamızın iqtisadiyyatı, elm, təhsil və mədəniyyətinin 80-dən çox sahəsini əhatə edən və ölkə üçün ehtiyac duyulan 250-dən çox ixtisas üzrə 15 mindən artıq azərbaycanlı gəncin ali təhsil almasına, yüksək ixtisaslı mütəxəssislər kimi hazırlanmasına şərait yaratmasıdır (Bayramov, 2019).
“Mən 14 iyun 1969-cu ildə Azərbaycana rəhbər seçildikdən sonra, ilk növbədə, təhsillə məşğul olmağa başladım. O vaxt mən inanırdım: vaxt gələcək ki, bu kadrlar Azərbaycana lazım olacaqdır. Vaxt gələcəkdir ki, nəhayət, Azərbaycan müstəqil olacaqdır və bu kadrlar Azərbaycanın müstəqilliyini təmin edəcəklər. O vaxt gəlib çatdı” (Mustafayev, 2023). Ulu öndər 1975-ci il avqustun 28-də Azərbaycandan kənarda təhsil almağa göndərilən tələbələrlə görüşündə qeyd etmişdi: “Siz bu əsrin axırıncı onilliklərində və gələn əsrin əvvəllərində işləyəcəksiniz. O zaman elmi-texniki tərəqqi üfüqlərinin necə cazibədar olacağını bu gün təsəvvür etmək mümkündür. Sabahkı gün sizə yeni, yüksək tələblər verəcəkdir. Əgər mütəxəssis həqiqətən yaradıcı şəxsiyyətdirsə, o, sadəcə olaraq, zamanla ayaqlaşmalı deyil, həmişə zamanı bir qədər qabaqlamalıdır. Bu isə o deməkdir ki, daim öyrənmək lazımdır, buna görə də bilik, bacarıq vərdiş bünövrəsi möhkəm olmalıdır” (Mustafayev, 2023).

Milli azlıqların dillərinin tədrisinə kömək məqsədi ilə “Talış dilinin tədrisinə dair”, “Talışca-azərbaycanca məktəbli lüğəti” nəşr olunub. “Ləzgicə-azərbaycanca-rusca lüğət” və “Tat dilində “Əlifba” dərsliyinə dair metodik rəhbərlik” adlı kitablar istifadəçilərin ixtiyarına verilmişdir. Bütün bu proqram, dərslik və metodik vəsaitlər Təhsil Nazirliyi Elmi-Metodik Şurasının “Azərbaycan dili” bölməsinin “Azsaylı xalqların dilləri” yarım bölməsində müzakirə edilərək təsdiq olunmuş və nəşrə tövsiyə edilib. PLAGİATDIR! bax: Milli azlıqların təhsil hüquqları təmin edilir.Cavid.http://www.anl.az/ down/meqale /xalqcebhesi/2016 /dekabr/5 21184.htm.

2002-ci ildən "Demokratik vətəndaşlıq üzrə təhsil" layihəsi həyata keçirilməyə başlanmışdır. Avropa Şurası və Təhsil Nazirliyi 2003-cü ildən "Təhsil siyasəti və milli azlıqlar" layihəsini birgə həyata keçirir. Layihənin əsas məqsədi iştirakçı ölkələrə milli azlıqların təhsili ilə bağlı qanunvericilik sənədlərinin hazırlanmasında yardım göstərilməsi və milli azlıqların təhsil siyasəti sahəsində tövsiyələrin təqdim edilməsidir. Bu layihənin səmərəli həyata keçirilməsi məqsədilə Azərbaycan-Avropa Şurası birgə İşçi Qrupu yaradılmışdır.PLAGİATDIR! (bax: Milli azlıqların təhsil hüquqları təmin edilir.Cavid. http://www.anl.az/down/meqale/xalqcebhesi/2016/dekabr/521184.htm) Bu onu göstərir ki, milliyyətindən asılı olmayaraq Azərbaycan vətəndaşı olan hər bir şəxs təhsil ala, təhsilə töhfələr verə, xaricdə təhsil proqramlarına müraciət edə bilər. Bunun üçün lazımi şərait yaradılmışdır. Ulu öndər Heydər Əliyev tərəfindən (əsası qoyulan DÜŞÜB Nəticədə) xaricdə təhsil siyasəti hazırda Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilir. Dövlət başçısının müvafiq sərəncamları ilə təsdiq olunan “2007- 2015-ci illərdə Azərbaycan gənclərinin xarici ölkələrdə təhsili üzrə Dövlət Proqramı”, “2019-2023- cü illər üçün Azərbaycan Respublikasında ali təhsil sisteminin beynəlxalq rəqabətliliyinin artırılması üzrə Dövlət Proqramı”, eləcə də “Gənclərin xarici ölkələrin nüfuzlu ali təhsil müəssisələrində təhsil almalarına dair 2022-2026-cı illər üçün Dövlət Proqramı” kimi mühüm dövlət sənədlərinin uğurlu icrası ölkənin sosial-iqtisadi həyatına, eləcə də insan kapitalının milli sərvətdə payının artmasına, ali təhsil müəssisələrinin akademik potensialının güclənməsinə, həmçinin, ölkədə yeni nəsil mütəxəssislərin yetişdirilməsi, ali təhsil sisteminin məzmun və keyfiyyət göstəricilərinin müasirləşdirilməsinə təkan verib. “Gənclərin xarici ölkələrin nüfuzlu ali təhsil müəssisələrində təhsil almalarına dair 2022-2026-cı illər üçün Dövlət Proqramı” çərçivəsində 2022-ci ildə keçirilən müsabiqələr nəticəsində 15 prioritet ixtisas istiqaməti üzrə dünyanın 18 ölkəsinə aid 110 ali təhsil müəssisəsində 353 nəfər təhsil almaq hüququ qazanıb (5). 2007-2011-ci illərdə 800-ə yaxın istedadlı azərbaycanlı gənc dünyanın müxtəlif ölkələrinin nüfuzlu ali məktəblərində təhsil almağa göndərilib (Mərdanov, 2011: 3).

Nəticə

Ulu öndərin qarşıya qoyduğu strateji hədəflərdən biri respublikada güclü kadr potensialı yaratmaq, iqtisadiyyatın çoxşaxəli inkişafını təmin etmək üçün yüksək ixtisaslı mütəxəssislər yetişdirmək idi. Qürurverici haldır ki,(çıxmaqla) Ulu öndər Heydər Əliyev tərəfindən əsası qoyulan xaricdə təhsil siyasəti hazırda Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilir.PLAQİATDIR!-Bax: Heydər Əliyevin xaricdə təhsil strategiyası https://www. muallim. edu.az/news.php?id=23488) “Gənclərin xarici ölkələrin nüfuzlu ali təhsil müəssisələrində təhsil almalarına dair 2007-2015-ci illər, 2019-2023-cü illər, 2022-2026-cı illər üzrə Dövlət Proqramı bunun bariz nümunəsidir.

“Azərbaycanda təhsil sistemində indiyə qədər əldə edilmiş müsbət təcrübə və özünü doğrultmuş, müsbət nəticələr vermiş sistem saxlanılmalı, inkişaf etdirilməli və müasirləşdirilməlidir. Nöqsanlar, yaxud mənfi təcrübə aradan götürülməlidir. Dünya təcrübəsindən Azərbaycanın milli xüsusiyyətlərinə uyğun olan prinsiplər, qaydalar təhsil sistemimizə tətbiq edilməlidir. Biz dünyanın bütün ölkələrində - Qərbdə də, Şərqdə də əldə olunmuş nailiyyətləri dərindən öyrənməli və onlardan Azərbaycan üçün müsbət xarakter daşıyan cəhətləri ölkəmizin təhsil sistemində tətbiq etməliyik” (Əliyev, 2006: 386). Azərbaycana rəhbərliyinin ilk dövründə - 1983-cü ildə SSRİ-də məktəb islahatı da Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini kimi ona tapşırılıb. Respublikaya rəhbərlik etdiyi 1969-1982-ci illərdə ulu öndərin diqqət mərkəzində saxladığı ən zəruri vəzifələrdən biri elmin və təhsilin inkişafına qayğını artırması olub (2). Heydər Əliyevin Azərbaycan təhsilinin inkişafındakı müstəsna xidmətlərindən biri də 1970-80- ci illərdə Azərbaycandan kənarda, keçmiş SSRİ-nin 50-dən artıq böyük şəhərinin 170-dən çox nüfuzlu ali məktəbində respublikamızın iqtisadiyyatı, elm, təhsil və mədəniyyətinin 80-dən çox sahəsini əhatə edən və ölkə üçün ehtiyac duyulan 250-dən çox ixtisas üzrə 15 mindən artıq azərbaycanlı gəncin ali təhsil almasına, yüksək ixtisaslı mütəxəssislər kimi hazırlanmasına şərait yaratmasıdır (Bayramov, 2019).
“Mən 14 iyun 1969-cu ildə Azərbaycana rəhbər seçildikdən sonra, ilk növbədə, təhsillə məşğul olmağa başladım. O vaxt mən inanırdım: vaxt gələcək ki, bu kadrlar Azərbaycana lazım olacaqdır. Vaxt gələcəkdir ki, nəhayət, Azərbaycan müstəqil olacaqdır və bu kadrlar Azərbaycanın müstəqilliyini təmin edəcəklər. O vaxt gəlib çatdı” (Mustafayev, 2023). Ulu öndər 1975-ci il avqustun 28-də Azərbaycandan kənarda təhsil almağa göndərilən tələbələrlə görüşündə qeyd etmişdi: “Siz bu əsrin axırıncı onilliklərində və gələn əsrin əvvəllərində işləyəcəksiniz. O zaman elmi-texniki tərəqqi üfüqlərinin necə cazibədar olacağını bu gün təsəvvür etmək mümkündür. Sabahkı gün sizə yeni, yüksək tələblər verəcəkdir. Əgər mütəxəssis həqiqətən yaradıcı şəxsiyyətdirsə, o, sadəcə olaraq, zamanla ayaqlaşmalı deyil, həmişə zamanı bir qədər qabaqlamalıdır. Bu isə o deməkdir ki, daim öyrənmək lazımdır, buna görə də bilik, bacarıq vərdiş bünövrəsi möhkəm olmalıdır” (Mustafayev, 2023).

“2007- 2015-ci illərdə Azərbaycan gənclərinin xarici ölkələrdə təhsili üzrə Dövlət Proqramı”, “2019-2023- cü illər üçün Azərbaycan Respublikasında ali təhsil sisteminin beynəlxalq rəqabətliliyinin artırılması üzrə Dövlət Proqramı”, eləcə də “Gənclərin xarici ölkələrin nüfuzlu ali təhsil müəssisələrində təhsil almalarına dair 2022-2026-cı illər üçün Dövlət Proqramı” kimi mühüm dövlət sənədlərinin uğurlu icrası ölkənin sosial-iqtisadi həyatına, eləcə də insan kapitalının milli sərvətdə payının artmasına, ali təhsil müəssisələrinin akademik potensialının güclənməsinə, həmçinin, ölkədə yeni nəsil mütəxəssislərin yetişdirilməsi, ali təhsil sisteminin məzmun və keyfiyyət göstəricilərinin müasirləşdirilməsinə təkan verib. “Gənclərin xarici ölkələrin nüfuzlu ali təhsil müəssisələrində təhsil almalarına dair 2022-2026-cı illər üçün Dövlət Proqramı” çərçivəsində 2022-ci ildə keçirilən müsabiqələr nəticəsində 15 prioritet ixtisas istiqaməti üzrə dünyanın 18 ölkəsinə aid 110 ali təhsil müəssisəsində 353 nəfər təhsil almaq hüququ qazanıb (5). 2007-2011-ci illərdə 800-ə yaxın istedadlı azərbaycanlı gənc dünyanın müxtəlif ölkələrinin nüfuzlu ali məktəblərində təhsil almağa göndərilib (Mərdanov, 2011: 3).

Milli azlıqların dillərinin tədrisinə kömək məqsədi ilə “Talış dilinin tədrisinə dair”, “Talışca-azərbaycanca məktəbli lüğəti” nəşr olunub. “Ləzgicə-azərbaycanca-rusca lüğət” və “Tat dilində “Əlifba” dərsliyinə dair metodik rəhbərlik” adlı kitablar istifadəçilərin ixtiyarına verilmişdir. Bütün bu proqram, dərslik və metodik vəsaitlər Təhsil Nazirliyi Elmi-Metodik Şurasının “Azərbaycan dili” bölməsinin “Azsaylı xalqların dilləri” yarım bölməsində müzakirə edilərək təsdiq olunmuş və nəşrə tövsiyə edilib. PLAGİATDIR! (bax: Milli azlıqların təhsil hüquqları təmin edilir.Cavid.http://www.anl.az/ down/meqale /xalqcebhesi/2016 /dekabr/5 21184.htm.


2002-ci ildən "Demokratik vətəndaşlıq üzrə təhsil" layihəsi həyata keçirilməyə başlanmışdır. Avropa Şurası və Təhsil Nazirliyi 2003-cü ildən "Təhsil siyasəti və milli azlıqlar" layihəsini birgə həyata keçirir. Layihənin əsas məqsədi iştirakçı ölkələrə milli azlıqların təhsili ilə bağlı qanunvericilik sənədlərinin hazırlanmasında yardım göstərilməsi və milli azlıqların təhsil siyasəti sahəsində tövsiyələrin təqdim edilməsidir. Bu layihənin səmərəli həyata keçirilməsi məqsədilə Azərbaycan-Avropa Şurası birgə İşçi Qrupu yaradılmışdır.PLAGİATDIR! bax: Milli azlıqların təhsil hüquqları təmin edilir.Cavid. http://www.anl.az/down/meqale/xalqcebhesi/2016/dekabr/521184.htm)

Ulu öndərin qarşıya qoyduğu strateji hədəflərdən biri respublikada güclü kadr potensialı yaratmaq, iqtisadiyyatın çoxşaxəli inkişafını təmin etmək üçün yüksək ixtisaslı mütəxəssislər yetişdirmək idi. Qürurverici haldır ki,(çıxmaqla) Ulu öndər Heydər Əliyev tərəfindən əsası qoyulan xaricdə təhsil siyasəti hazırda Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilir.PLAQİATDIR!-Bax: Heydər Əliyevin xaricdə təhsil strategiyası https://www. muallim. edu.az/news.php?id=23488) “Gənclərin xarici ölkələrin nüfuzlu ali təhsil müəssisələrində təhsil almalarına dair 2007-2015-ci illər, 2019-2023-cü illər, 2022-2026-cı illər üzrə Dövlət Proqramı bunun bariz nümunəsidir.

Keçək Gözəl Quliyevanın Hesabatda yayımlandığını göstərdiyi “Qədim Türklərdə Tanrıçılıq Və Onun Mahiyyəti”// ELMİ İŞ Beynəlxalq elmi jurnal. XVI Beynəlxalq Elmi Araşdırmalar Konfransı. İmpakt Faktor: 2.255. DOI: https://doi.org/10.36719/2663-4619/2023/XV. 8 noyabr 2023, s.48-50.
Məqalə 1 səhifə 7 xətt həcmindədir. Belə formatda məqalə olmur! Ən əsas bu mətn bütünlüklə Plagiatdır. Ikincisi, elmi məqalənin 2 dildə Xülasəsi. Giriş. Nəticə, Ədəbiyyat hissələri olur. Bunlar Gözəl Quliyevanın “Qədim Türklərdə Tanrıçılıq Və Onun Mahiyyəti”məqaləsində yoxdur!
Sonra məqalənin məlumatlarını googlede yaıb axtaranda SCIENTIFIC WORK Azərbaycan Elm Mərkəzi aem.az https://aem.az › files › 1699390207_xv-bek
8 нояб. 2023 г. — This is due to the dramatic. Page 13. XVI BEYNƏLXALQ ELMİ ARAŞDIRMALAR KONFRANSI ... DOI: https://doi.org/10.36719/2663-4619/2023/XVI. 79 aradan ...yazısı çıxır, açmaq üçün vurursan ERROR 404 yazılır.Baxa bilərsiz. https://aem.az/uploads/files/2023-11/1699390207_xv-bek.pdf

DOİ üçün daha ətraflı axtardıqda da bu yazı çıxır:
DOI NOT FOUND. 10.36719/2663-4619/2023/XV. This DOI cannot be found in the DOI System. Possible reasons are: The DOI is incorrect in your source. Search for the item by name, title, or other metadata using a search engine.The DOI was copied incorrectly. Check to see that the string includes all the characters before and after the slash and no sentence punctuation marks. The DOI has not been activated yet. Please try again later, and report the problem if the error continues.

Tərcüməsi:
TAPMADIM
10.36719/2663-4619/2023/XV
Bu DOI DOI Sistemində tapıla bilməz. Mümkün səbəblər bunlardır:
Mənbənizdə DOI səhvdir. Axtarış motorundan istifadə edərək elementi ad, başlıq və ya digər metadata ilə axtarın.
DOI səhv kopyalanıb. Yoxlayın ki, sətir xəttdən əvvəl və sonra bütün simvolları ehtiva edir və cümlədə durğu işarələri yoxdur.
DOI hələ aktivləşdirilməyib. Lütfən, sonra yenidən cəhd edin və xəta davam edərsə, problemi bildirin.
Bu da şəkli. Vidyosunu da çəkmişəm...
Bundan başqa Bu necə impakt jurnaldı ki, 8 noyabrda məqaləni qəbul edib 17-si müəllif Hesabatda yazıb ki, yayımlanıb. Nəinki İmpakt jurnallar, hətta adi jurnallar rəyə göndərirlər. Çap prosesində redaksiya bir neçə dəfə müəllifə baxışa göndərir. Axırda son variantı göndərib İmzalaması istənilir. Məsələn, mənim ABŞ-da 2 jurnalda lap bu günlərdə yayımlanacaq 2 məqaləm 2-3 dəfə baxışa göndərilib mənə və ümumiyyətlə, xaricdə çap olunan məqalələr 10 günə işıq üzü görmürlər. Hələ Gözəl Quliyeva mənə 13 noyabrda 2 məqalə “hazırladığını” amma yayımlaya bilmədiyini deyib.

BU DA Gözəl Quliyevanın Xülasəsi. Giriş. Nəticə, Ədəbiyyat hissələri olmayan tam olaraq Plagiat olan “Qədim Türklərdə Tanrıçılıq Və Onun Mahiyyəti”məqaləsi…

Qədim türk dini haqqında ətraflı məlumat əldə edə biləcəyimiz mənbə çox az sayda olsa da, bu din haqqında araşdırma aparan din və mədəniyyət tarixçiləri (PLAGIAT,bax: ESKİ TÜRK DİNİNİN KOZMOLOJİSİ VE KOZMOGONİSİ* Dr. Öğr. Üyesi Ali AHMETBEYOĞLU** - Hüseyin ŞEN*** https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1511258) filoloqlar qədim türk dininin üç əsas aspektdə cəmləşdiyini vurğulamışlar:

1. Təbiət qüvvələrinə (dağ, qaya, su, dəniz, meşə və s.) inam; 2. Atalar (ataya, böyüyə olan hörmət) kultu; 3. Göy-Tanrıya inam. Qədim türk dini haqqında məlumat verən mənbələrin vurğuladığı ortaq nöqtə Tanrı anlayışıdır. R. Özdək qeyd edir ki, türklərin əsil dini gerçək inam bəslədikləri “Göy Tanrı” dünyəvidir; şəfəqi söndürən, /bitkiyə həyat verən, insanlara can bəxş edən, istədiyi zaman da geri alan, cəzalandıran, bağışlayan odur. Tanrı hər şeyi görür, bilir, onun iradəsinə qarşı çıxmaq olmaz. (PLAGIATDIR.bax: Faiq Ələkbərov. Turan Svilizasiyasına giriş.2017.səh.73.)
Türklərin Allaha verdiyi mənalardan biri də (kuşatandır,- tərcüməsi yazılmayıb) qavrayan, əhatə edəndir(10- istinad nömrəsi yazılmayıb). Sözün bu mənasına əsaslanaraq təfsir etsək deyə bilərik ki, Allah yuxarıda dediyimiz kimi səmada olan hər şeyi (kuşatandır,- tərcüməsi yazılmayıb) əhatə edir. Bu fikir türklərin həyat tərzində də özünü göstərmişdir. Türk çadırı da ( tıpkı,- tərcüməsi yazılmayıb) səma kimidir. Əgər çadırın döşəməsi yer kimi qəbul edilirsə, səma günbəz şəklini alır və dünyanı əhatə edir. Məsələn,(Müəllif – məsələn - yazmayıb) “Oğuz Xaqan” dastanında kainat qövs şəklində əyri, yəni günbəz şəklində təsəvvür edilir (11- istinad nömrəsi yazılmayıb). (PLAGIAT,bax: ESKİ TÜRK DİNİNİN KOZMOLOJİSİ VE KOZMOGONİSİ* Dr. Öğr. Üyesi Ali AHMETBEYOĞLU** - Hüseyin ŞEN*** https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1511258)
“Oğuz Xaqan” dastanında “Uca Tanrı” adıyla Gök Tanrı termininə rast gəlirik. Gök Tanrı türk millətinə başçılıq edən xaqanı təyin edir və ona hakimiyyət verir, təyin etdiyi xaqan isə dünyanı idarə edir və xalqın xeyrinə çalışır. Xaqan bunu etməsə, Gök Tanrının verdiyi bu lütf və iradə yenidən geri alınacaq. Digır tərəfdən, səma ülviliyin, gücün və müqəddəsliyin simvoludur. Səmanın müqəddəsliyi onun sonsuz olmağı ilə əlaqədardır. İnsan müqəddəs olan hər bir şeyə ilahiliyi aid edir.
“ Türklərin qədim dini haqqında məlumatların yer aldığı ən mühüm Çin mənbələri “Wei shu” ve “Sui shu” salnamələrdir. Bu salnamələrdə bir-birinə zidd olan məlumatlar yer almaqdadır. Belə ki, Wei shu”da qədim türk dini haqqında məlumatda deyilir ki, (müəllif 1.- yazıb)Şərq ölkəsinə hörmət əlaməti olaraq xanın otağına şərq tərəfdən daxil olurlar; (müəllif 2.- yazıb) hər il bütün üst təbəqə ailələr əcdadlarının mağarasına qurbanlar gətirirlər; (müəllif 3.- yazıb)beşinci ayın 10-20-ci günlərində hamısı bir yerə toplanır və Göy ruhuna qurban kəsirlər. ( G.Quliyeva 4.-ün 2 cümləsini yazmayıb) “Wei shu”dan 50 il sonra yazılan “Sui shu” səlnaməsi məzmun baxımından digər səlnaməylə eyni məlumatları verir. Lakin ondan fərqli olaraq şeytana və ruhlara hörmətin, sehrə inancın olduğunu qeyd edir(16- istinad nömrəsi yazılmayıb). (PLAGIAT,bax: ESKİ TÜRK DİNİNİN KOZMOLOJİSİ VE KOZMOGONİSİ* Dr. Öğr. Üyesi Ali AHMETBEYOĞLU** - Hüseyin ŞEN*** https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1511258)
.

Hunlardan sonra Türkistanda dövlət qurmuş Göytürklər atalarının inancı olan Tək Tanrıçılığı davam etdirmişlər. Göytürk abidələrində rast gəldiyimiz Tanrı, Umay, Yer-sab kimi terminlər türklərin dinini tam mənasıyla izah etməsə də bu haqda önəmli məlumatlar verməkdədir. Orxon-Yenisey abidələrində rastladığımız “Üstdə mavi göy, altda da yağız yer yaradılanda ikisinin arasında insanoğlu yaradılmışdır” nümunəsi tək tanrıçılıqla bağlı bilgi verir. Göktürklər dövründə Göy-Tanrı əlaqəsi tamamilə mənəvi gücə çevrildi.
Uyğurlar dövründə Çin dilindən tərcümə edilən buddist mətnlərdə Gök Tenqri ifadəsi tez-tez istifadə olunub. Lakin burada vurğu Tenqri ilə işlənən sözlərin əhəmiyyətinə və digər varlıqlardan fərqliliyinə yönəlmişdir. Uyğur dövrünə aid şeirlərdə Tenqri sözü “tanrı” və “göy” mənasında işlənmişdir. Qırğızlar Tanrını “Kojo Kuday” (Böyük Kuday) adlandırıb. Bəzən isə yalnız “Kojo” sözünün işlədildiyini görürük. Əslində, Altay əfsanələrində Tanrı həmişə qayın ağacında “göy saqqallı qoca” kimi təsvir olunur.
Türk kosmologiyasının əsas qaynaqlarından biri olan qədim türk dini bütün kainatı Göy Tanrı, Yer-su və Əcdad Kultu ilə əhatə etdiyinə görə və eyni zamanda onu təşkil edən bütün elementləri izah etmək iddiasında olduğuna görə universialdır. Türk kosmologiyasında yerlə göy arasında ziddiyyət yoxdur. Bu iki ünsür bir-birini tamamlayır və türklər bu iki ünsürə aksioloji məna aid etməyiblər. Bu baxımdan türk kosmologiyasında ikiliyin (müəllif. – dualitenin- yazıb )varlığından söz gedə bilməz. Lakin zaman keçdikcə müxtəlif cəmiyyətlərin və dinlərin təsiri altında bu sistem ikiliyə(müəllif. – dualiteye- yazıb) çevrilmiş və aksioloji mənalar daşımışdır. Bu ikilikdə(müəllif. – dualite de- yazıb ) işıq kosmosun birinci ünsürü olan Göyə (müəllif, - Gök`e aydınlık, parlaklık, nur,-yazıb) şər, qaranlıq və zülmət mənası isə ikinci ünsür olan Yerə aid edilir.(müəllif 97- istinad nömrəsini qoyub) (PLAGIAT,bax: ESKİ TÜRK DİNİNİN KOZMOLOJİSİ VE KOZMOGONİSİ* Dr. Öğr. Üyesi Ali AHMETBEYOĞLU** - Hüseyin ŞEN*** https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1511258)

Bunlar Plagqiatdır. Plaqiatın digər adı oğurluqdur. Oğurluğun isə hüquqi və mənəvi izahı ləyaqətsizlikdir.

1.Gözəl Quliyeva 2023-cü il üçün İllik Hesabatında Konfranslar bölməsində Türkiyə Cümhuriyyətinin yaranmasının 100-cü ildönümünə həsr olunmuş “Əlyazma kitabı Azərbaycan-Türkiyə elmi-mədəni əlaqələr kontekstində”Beynəlxalq elmi-nəzəri konfransında (AMEA Əlyazmalar İnstitutu, 24 oktyabr 2023) “Türk Mitolojisinde Rüzgarın Yeri” məruzəsi ilə çıxış etdiyi anlamına gəlir. Amma o, by adlı xülasə təqdim edib və çıxış da etməyib. Məlumat Olduğu kimi yazılmalıdır. Xülasənin daxil olduğu Kitabın məlumatları da yazılmalıdır.
2. Gözəl Quliyeva 2023-cü il üçün İllik Hesabatında Konfranslar bölməsində
Azərbaycanda Xaricdə Təhsil Siyasəti Və “Brain Drain” Prosesi. Ümummilli lider Heydər Əliyevin 100 illik yubileyinə həsr olunmuş Doktorantların və gənc tədqiqatçıların XXVI Respublika elmi konfransı. Təhsil İnstitutu, 17-18 noyabr 2023-cü il. iştirak etdiyini yazıb.
Gözəl Quliyevanın 2022-ci il İllik Hesabatında bu məlumat beynəlxalq elmi konfrans. Azərbaycan, Mingəçevir Dövlət Universiteti, 16-17 dekabr 2022-ci il- kimi yerləşdirilib ki, bu da fəaliyyətin qeyri-şəffavlığını göstərir.
Hörmətli oxucum! Əlbəttə xarakter deyilən bir məsələ var. Müsbət- mənfi keyfiyyətləri xarakter hərəkət etdirir. Davranışlar da, dürüstlük və ya saxtakarlıq, yalan və ya doğruçuluq, sadəlik, özündənrazılıq, səmimilik, təmiz qəlbli və ya xəbislik, bütövlükdə intizam, məsuliyyət hissi də xarakterin ifadəsidir. Xarakteri həmişə dəyişmək olmur. O qədər xarakterindən əziyyət çəkənlər, daimi olaraq peşmançılıq keçirənlər var ki... Tövbə edənlər belə xarakterin qulu olub, xarakterini dəyişə bilmir.
Kiçik elmi işçi Gözəl Quliyevanın elmdəki bu böyük çirkinlikləri də onun xarakterinin tablosudur. Başqa misallar da gətirmək olar. Düşünürəm ki, etibarı belə heç edəndən daha artıq danışmağa dəyməz.
Mən bir xanımı, 30 yaşlı gənc qızı tənqid etməklə “düzəldə” bilmərəm. Onun bu hərəkətlərindən yazmağımın əsas səbəbi Gözəlin xarakterindəki çatışmazlıqları, üzdə başqası, içdə bir başqası olduğunu ifşa etmək deyil.
Mən elmlə belə davranışı qəbul edə bilmirəm. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasında çalışmaq bu qədərmi adi işdir?!
AMEA məbəddir. Azərbaycan alimlərinə bu il anadan olmasının 100 illiyi qeyd olunan Azərbaycan xalqının Ulu öndəri Heydər Əliyevdən ərmağandır. Məbədi ləkələmək olmaz. Yaşlısı, cavanı, hamı AMEA adlı məbədin qədrini bilməlidir.
Bu yazını yekunlaşdırarkən Azərbaycan xalqının Uu öndəri Heydər Əliyevin bir müdrik fikrini misal gətirmək istəyirəm:
Elə etmək lazımdır ki, elmə yalnız onu həqiqətən zənginləşdirməyə, irəlilətməyə qabil olan adamlar gəlsinlər...

Mən bilmirəm, bəlkə kiçik elmi işçi Gözəl Quliyeva kimilər AMEA-nın müxtəlif institutlarında, elə "Fəlsəfə və Soaiologiya" institutunda vardır. Onları kadr kimi yetişdirmək borcumuz olduğu kimi elmi çirkləndirmələrinə də biz yol verməməliyik.
Onu da qeyd edim ki, Multikulturalizm və Tolerantlıq Fəlsəfəsi" şöbəsinə 7 il müddətində məqsədli olaraq (elanlara baxılsa görünər) işçilər verilmədiyi (ağlamayan uşağa süd verməzlər!..), şöbə qurulmadığı üçün "Gözəllər" özlərini əlahiddə kadr hesab edirlər. Bu "münbit şərait"-də alaq otları, qanqallar yetişirsə, o nə dövlətə, nə AMEA-ya lazım deyil. Mən bəziləri kimi elmdən haram pullar qazanmaq niyyətində olmadığıma görə, həmçinin "gözlə-qaş arasında " və limiti bitməkdə olan ömürdə gizlin doktorant, səviyyəsiz, intizamsız işçi "tolerantlığıında" olmayacağam. Əsas odur ki, mən tək başıma 10-la işçisi olan şöbələrdən artıq işləyirəm. Amalım Azərbaycan elmini inkişaf etdirməkdir. On işçi olsaydı deməli, bu gərəkli sahə on qat artı iş görərdi. Kim isə bu amalın projektorundan qorxub əlindən gələn qədər mane olursa mənə yox, Azərbaycan elminin inkişafına zərbə vurur.


PS. Mənə işçilər lazımdır, Ulu öndər vəsiyyətində deyildiyi kimi "elmə yalnız onu həqiqətən zənginləşdirməyə, irəlilətməyə qabil olan adamlar gəlsinlər... Əlavəm: "elmdə yalnız onu həqiqətən zənginləşdirməyə, irəlilətməyə qabil olan, adamlar qalsınlar, "gizlin" iş görənlər və qeyri-şəffav olanlar getsinlər!"Gözəl Quliyeva da "elmi yalnız onu həqiqətən zənginləşdirməyə, irəlilətməyə qabil ola biləcəksə qalsın, yox, getsin"!..
HEYİF VAXTIMDAN!..


.