Florida alimləri: Təhlükəsiz hesab edilən səviyyələrdən xeyli aşağı dozalarda aspartam yaddaşı pisləşdirir

Florida Tibb Kollecində tədqiqatçılar tərəfindən aparılan son elmi araşdırmalar nəticəsində aspartamın beyinə təsiri kontekstində, bu süni dadlandırıcı ilə siçanlarda öyrənmə və yaddaş pozğunluqları arasında əlaqənin olduğu müəyyən edilib.
Aztibb.az “Scientific Reports”a istinadən xəbər verir ki, alimlər aspartamın idrak performansına potensial təsirlərinə kifayət qədər diqqət yetirilmədiyini açıqlayıb.
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının ən son təlimatlarındakı metabolik xəstəliklər, ürək-damar xəstəlikləri və xərçəng riskinin artması ilə aspartam və digər süni dadlandırıcılar arasında mümkün əlaqələrlə bağlı məumatlar dünya mediasında səs-küy yaratdı.
Qida və Dərman İdarəsi tərəfindən təhlükəsiz hesab edilən səviyyələrdən xeyli aşağı dozalarda aspartam qəbul edən erkək siçanların nəsli 16 həftəlik nəzarətli bir müddət ərzində məkan öyrənmə və yaddaşda azalma qabiliyyətini göstərib.
Bundan əvvəlki tədqiqatlar da siçanlarda aspartam və narahatlıq arasındakı əlaqəni araşdırıb və bu təsirlərin iki nəsildən çox davam etdiyi görülüb.
Qeyd edilib ki, yaddaş və öyrənmənin emosional aspekti ilə bağlı narahatlıq arasında bəzi oxşarlıqlar olsa da, bu tədqiqatlar funksional beyin şəbəkələrində unikal dəyişiklikləri müəyyən edib. Bundan əlavə, aspartamın təsiri yalnız siçan nəslinin ilk nəslində ortaya çıxıb və bu, dəyişikliklərin spermadakı epigenetik dəyişikliklərlə bağlı olduğunu göstərib.
16 həftəlik araşdırma zamanı siçanlar üç qrupa bölünüb:
- yalnız su içən nəzarət qrupu;
- FDA-nın tövsiyə etdiyi maksimum dozanın 7%-də aspartam (gündə iki pəhriz qazlı içki) istehlak edən qrup;
- 15% aspartam (gündə dörd pəhriz soda) istehlak edən qrup.
Bütün qrupdakı siçanlar sınaqdan keçirilir. Son sınaqda siçanlar dairəvi arenada yerləşən 40 mümkün variant arasında “təhlükəsiz” qutu tapmaq üçün öyrədilir.
Aspartam istehlak etməyən nəzarət qrupundakı siçanlar "təhlükəsiz" qutunu tez tapdılar, aspartam istehlak edənlərin isə bu işi mənimsəməsi daha uzun sürdü.
Siçanlar fəaliyyət göstərə bilsələr də, öyrənmə və yaddaş çatışmazlığını aradan qaldırmaq üçün onlara daha çox vaxt və ya əlavə yardım lazım olub.
Tədqiqatçılar aspartam istifadəsinin çox qatlı təsirlərinə daha yaxından nəzər salmağa çağırıblar.
Bu gün, 12:00
Yeddi ölkənin gəncləri Ağdama səfər edib
Dünən, 11:47
UNEC-dən 6 mindən çox tələbə məzun olub
Dünən, 11:43
Rezidenturaya qəbul imtahanının birinci mərhələsi keçirilib
Dünən, 11:40
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının 80 illik yubileyi Ankarada geniş qeyd olunub
Dünən, 11:26
Prezident İlham Əliyev Sudanın ölkəmizdə yeni təyin olunmuş səfirinin etimadnaməsini qəbul edib
25-06-2025, 12:00
Azərbaycanın cüdo millisi Berlində beynəlxalq toplanışa başlayıb
25-06-2025, 11:57
Bakı metropoliteni yay hərəkət qrafikinə keçib
25-06-2025, 11:54
Həftəsonu 1 300-ə yaxın namizəd üçün rezidenturaya qəbul imtahanının birinci mərhələsi keçiriləcək
25-06-2025, 11:50
Son üç ildə dövlət proqramı üzrə 1252 tələbə xaricdə təhsil almaq hüququ qazanıb
25-06-2025, 11:48
Azərbaycan və BƏƏ 3-cü ölkələrdə əməkdaşlığı möhkəmləndirmək istəyir
25-06-2025, 11:42
Müdafiə Nazirliyinin bir qrup hərbi qulluqçusu və mülki işçiləri mükafatlandırılıb SƏRƏNCAM
25-06-2025, 11:36
Bakıda “Qvadelupun dekolonizasiyasına doğru! Çağırışlar və perspektivlər” adlı beynəlxalq tematik konfrans keçirilir
25-06-2025, 11:26
İyunun 25-də Beynəlxalq Dənizçi Günü və ölkəmizdə dənizçilərin peşə bayramı qeyd olunur
25-06-2025, 10:58
İqtisadi Şuranın növbəti iclası keçirilib
25-06-2025, 10:13
Azərbaycanla Xorvatiya arasında mədəni irsin bərpası ilə bağlı vörkşopların təşkili müzakirə olunub
25-06-2025, 09:56
AMEA-da şair Vaqif Aslanın 75 illik yubileyi qeyd edilib
24-06-2025, 13:18
Məktəbəqədər təhsilin əhatə dairəsi genişləndirilir
24-06-2025, 13:01
Leyla Əliyeva və Arzu Əliyeva Xızıda “Gənc arıçı” layihəsinin iştirakçısı ilə görüşüb
24-06-2025, 12:10
Nazir: Müəllimlərin işə qəbulu imtahanları iyul ayında keçiriləcək 24.06.2025 [12:02]
24-06-2025, 11:57
Emin Əmrullayev: 2025–2026-cı tədris ili üçün xaricdə təhsil üzrə Dövlət Proqramına mindən çox müraciət daxil olub
24-06-2025, 11:51
Azərbaycan Prezidenti: Bir çox ölkələr Azərbaycan qazından istifadə edib öz enerji təhlükəsizliyini təmin edir
24-06-2025, 11:41
Milli Məclisin növbəti plenar iclası keçirilir
24-06-2025, 11:31
Goranboy rayonunda tikinti materialları istehsalı müəssisəsi istifadəyə verilib
19-06-2025, 12:52
Strategiya və dövlət proqramı layihələri üzrə komissiya yaradılıb
19-06-2025, 12:09
Insanlar əvəzinə süni intellekt: "Microsoft" yenə minlərlə adamı işdən çıxarmağa hazırlaşır
19-06-2025, 12:00
Bu gün müəllimlərin sertifikatlaşdırılması imtahanına 4330 nəfər dəvət olunub
19-06-2025, 11:57
Azərbaycanda bu il Türk Dövlətləri Təşkilatı Ədliyyə Nazirləri Şurasının 2-ci iclası keçiriləcək